2007-08-10 - Хэл загатнав...

Тиймээ vнэндээ vе vе хэл загатнуулсан зvйл байна шvv!

Нэлээд дээр юмдаг манай ганц хоёр телевизийн сувгийн мэдээллийн хөтөлбөрvvдээр 10-н жилийн дунд ангийн гурван сурагч архи ууж эрvvлжvvлэгдсэн тухай мэдээлэл их л том сенсаци болон гарсан. Сургуулийн нэр, захирал болон анги удирдсан багш гээд баахан хvнээс тодруулага авч байх юм. Нөгөө муу нусаа гоожуулсан гурван хvvхдээс айхтар эрэн сурвалжлагч сенсаци таригч сэтгvvлч *Та нар хэдэн шил архи уусан, яагаад уусан* гэж ирээд л ярилцлага авч байга нь гээд бөлтөгнvvлж өгөв.

Энэхvv мэдээллийг vзээд vнэнийг хэлэхэд нөгөө муу гурван хvvхдийг буруушаахаасаа илvvтэй өмөөрөх сэтгэл төрөв. Ямар хvн алж хvрээ талсан нас биенд хvрсэн архаг гэмт хэрэгтнvvдийг vзvvлж байгаа биш ядаж нэр ус сургуулийг нь нууцалчихгvй нvvр царайг нь харуулахгvй байхгvй заавал ил тод орон даяар зарлж тунхаглаж нvдний булай болгох хэрэг юу байсан юм бол.

Энд нөгөө сэтгvvл зvйн ёс зvй, хvний эрх, хvvхдийн эрх хаана байна аа. Гэнэн томоогvй зангаасаа болж буруу юманд шохоорхож ганц шил архи ууж vзээд согтчихсон байг л дээ. Тэглээ гээд насан туршид нь хар толбо суулгахаар ингэж шийтгэх хэрэг байсан юм болов уу.

Тэрний оронд хэд сайн алгадаад бvр суран бvсээр бөгсрvv нь сайн ороолгоод авсан бол тэд хожим баярлах байсан байх. Гэтэл тэд одоо гэр орон хамаатан садан, найз нөхөд, сургууль, байр орц гээд хаана ч *Зурагтаар гардаг хар архичин* гэсэн насан туршид нь арилахгvй хар толбо нэртэй боллоо. Аягvй бол тэрхvv телевизийн болон сэтгvvлчийн *буянаар* тэр хvvхдvvд *Архичин* гэдэг нэртэй болж улмаар энэ нэрэндээ дасаж цаашид жинхэнэ архичин болон өсөхийг байг гэх газаргvй. Ээ дээ хvмvvс бид жаахан хvнэлэг бас юманд бодолтой хандаж баймаар юм шигээ...

Энийг өгvvлэх болсон шалтгаан гэвэл саяхан бас телевиз vзэж байтал шөнийн сурвалжлага гэж нэг юм гарч байнаа. Баахан л биеэ vнэлэгчдийн тухай гарч байна. Хаана ямар баар буудалд байдаг ямар vнэ vйлчилгээтэй тухай нь сурвалжлаад л нөгөөтэйгvvр сурталчилаад ч байх шиг.

Сэтгvvлч гуай  *Та хэдэн жил биеэ vнэлж байна, цагаар хоногоор хэдэн төгрөгөөр биеэ vнэлдэг вэ, нас хэд вэ, насанд хvрээгvй жоохон охид их байдаг уу* гээд л асууж өгч байна аа. Арай л биеийн харьцаа чинь хэд вэ гэж асуусангvй. Их л дэлгэрэнгvй нөгөө нэг бизнес мэдээ шиг л юм болж байна.

Гэхдээ энд нэг олзуурхууштай ч гэх юмуу арай хvнэлэг ч гэх юм уу нэг юм байлаа. Тэр нь юу гэвэл нөгөө хэдэн янханыхаа нvvрийг ерөөсөө гаргахгvй саармагжуулаад л бие хаа, шивээс энэ тэрийг нь харуулаад байх юм. Ядаж л цаашаа харсан, эсвэл хагас нvцгэн шахуу шавааралдан элдэв байрлалаар гэдрэг харан унтаж хэвтэж байгаагаар нь гаргаад байх юм.

Зарим нь бvvр нvvр царай гаргахгvй юм чинь гэсэн шиг өөдөөс нь харж суугаад л гавьяа байгуулчихсан хvн шиг маадгар гэгч нь биеэ vнэлэх талаар дэлгэрэнгvй танилцуулага тайлан ярилцлага өгч байх юм. 10-аад жил биеэ vнэлж байна ч гэх шиг.

Эд нар  дээрх ганц удаа архи уугаад орон даяар *Архичин* гэж цоллуулсан хэдэн бацааны дэргэд нэр төртэй нэр төрөө хамгаалуулах эрхтэй эрхээ эдэлдэг улс бололтой.

Хн болдог бол тэр хэдэн жаалыг насан туршид нь *Архичин* хэмээх нэртэй болгож шийтгэсэн, нvдний болгосон сэтгvvлчид хариуцлага тооцож харин энэ хэдэн даварсан ичих нvvрээ элгэндээ наасан амар аргаар амьдарч зугаацаж цэнгэхээс өөрийг мэдэхээ больсон биеэ vнэлэгчдийг нvvр царайтай нь зурагт телевизээр гаргаж хашрааж олны шившиг болгож баймаар санагдав...

Ингээд бас болоогvй. Өнөөх шөнийн сурвалжлага цааш vргэлжилсээр гудамжинаас гурван согтуу залууг барьж байна аа. Талбайн зурагчин гурван залуу гэнэ гэж ирээд л мань сэтгvvлч дуран авайдаа тод томруун гэгч нь буулгаж байнаа.

Тэгээд бас болоогvй өнөөх сэтгvvлч залуу жаахан шvлэг мvлэг холбодог бололтой *Сvvмийсэн нvдээр орчинг ширтээд, сааралтсан ухаанаар vг хэлэх хөөрхий энэ архичид өглөө босоод ахиад энэ газар орохгvй гэж шалдаа бууна даа* гэх ухааны юм яриад л урсгаад л булж өгч байнаа.

Ээ хөөрхий. Гурван гал хам архи уугаа л биз, жаахан хэтрvvлээ л биз. Тэглээ гээд тэнийг эрхэм цагдаа таарсан бол гэрт нь хvргэж өгөх сэтгэл байхгvй бол тэр эрvvлжvvлэхдээ аваачна л биз торгож шийтгэнэ л биз. Заавал нvvр царайгаар нь ажил албаар нь орон даяар цэнхэр дэлгэцээр цацаж нэр нvvрийг нь барж яах нь вэ дээ. Ийм шийтгэл vнэхээр хуулиар байдаг болсон юм болов уу. Энэ гурван эрийн цаана гэр бvл vр хvvхэд, хамаатан садан, анд найз нар гээд зөндөө олон хvн бас давхар шарагдаж шийтгэгдэж  нvvрээ хийх газаргvй болж шаналж байгаа гэдгийг ойлгодггvй л юм байх даа.

Ер нь янхан биеэ vнэлэгчийг болохоор нvvр царай бvv хэл овог нэрийг нь хvртэл нууцлаад байдаг атлаа, архи уусан банди нар, эрчvvдийг яахлаараа бvр бахархалтай нь аргагvй бах таваа ханган нэр ус бараг л долоон vеэр нь цоллон зурагтаар гаргаж орон даяар цацаж болоод байна аа. 

Эр хvн яахав нэг удаа алдаа л биз шил юм уугаа л биз ингэснийхээ төлөө янханаас долоон дороор vзэгдэж орон даяар *Архичин* гэж дуудуулах ямар учир байна аа. Гэхдээ энд архи уусныг зөвтгөх гэсэнгvй гэхдээ ингэж хvний нэр төрд халдаж сэтгvvл зvйн ёс зvйгvй аашлахаа мэргэжил нэгт нөхөд минь анхаарна байгаа л гэж бичиглэлээ.

Хэдэн муу эрчvvдээ өмөөрмөөр санагдаад хэл загатнаад байна шvv!